Рамантыка Белых лугоў
Зразумела, мне ўжо не раз давялося чуць, як бацька-бізнесовец Павел Радзюкевіч купіў для дачкі Ганны, што закончыла факультэт турызму, забытую Богам і людзьмі вёсачку Ціневічы. Укладзеныя сродкі і рэалізаваныя ідэі фактычна адрадзілі пакінутыя сядзібы, старэнькія гаспадары якіх памерлі, а іх дзеці, як водзіцца, сталі гараджанамі. Але ў вёску прыйшлі новыя людзі… І вось мы ўвачавідкі бачым прыгожы, самабытны куточак, што захаваў сваю аўтэнтычнасць. – Ужо два месяцы, як мы працуем у якасці турыстычнага аб’екта, – расказвае і паказвае Іван Радзюкевіч – сын таго самага мінскага бізнесоўца, дарэчы, архітэктар па дыпломе і ўпраўляючы турыстычным комплексам па родзе сённяшняга занятку. – Увогуле на адраджэнне вёскі спатрэбілася ні многа ні мала, а пяць гадоў. Шмат часу заняло афармленне дакументаў, пошук спадчыннікаў пакінутых сядзіб, юрыдычныя працэдуры…
Затое які вынік! З 15 вясковых хат сем ужо адноўлены і тут могуць пасяліцца госці. Атмасфера ў кожным доме вельмі прыемная: вясковая, іншы раз самаробная мэбля – такая, як тут і стаяла, калі жылі гаспадары, на сценах – рэтра-здымкі, вышыванкі, на ложках – саматканыя дываны. Пры ўсім гэтым старадаўнім каларыце ёсць і «кавалачак» цывілізацыі – санвузел з душавой кабінкай. Новыя гаспадары праклалі ў вёсцы водаправод, ненадакучліва стварылі сучасную інфраструктуру. Так, адна з сядзіб неўпрыкметку пераўвасобілася ў офіс, яшчэ адна дыхтоўная хаціна ўнутры ўяўляе сабой адмысловую лазню, трэцяя – карчму з цудоўнай народнай кухняй.
Ціневічы – вёска немалая, з брукаваным гасцінцам, абсаджаным векавымі дрэвамі, маляўнічымі відарысамі ля сажалкі, дзе на лужку пасвяцца коні і авечкі. Дарэчы, у планах тут стварыць міні-заапарк са свойскай жывёлай. Няхай гараджане і іх дзеці спасцігаюць сельскі быт, а жадаючым нават гатовы выдзеліць пару-тройку градак, каб самаручна пасадзіць агарод і даглядаць яго, цешыцца здабыткамі ўласнай працы. – У нас ва ўладаннях 40 гектараў зямлі, 20 га з якіх – ворыўныя, – распавядае Іван Радзюкевіч. – Наша фермерская гаспадарка называецца «Белыя лугі», а вырошчваем мы сёлета маліну, кмен і катран – гэта такі від хрэну. Ёсць і свая пасека.
Між іншым, удзельнікам прэс-туру прапанавалі паўдзельнічаць у анімацыйнай праграме «Талака». Бачылі б вы, як заўзята аралі палетак, сеялі лубін ды секлі дровы мінчане! Як нехта трапна пажартаваў, права папалуднаваць сабе зарабілі. – Калі турыст спыняецца ў нас на тыдзень, мы робім усё, каб яму было цікава, – з іскрынкай у вачах гаворыць Іван Радзюкевіч. – Стаўка – на нацыянальна-этнічны турызм. Анімацыйныя праграмы, веласіпедныя вандроўкі па ваколіцы, катанне на кані, майстар-класы па прыгатаванні страў беларускай кухні – і не толькі гэта мы можам прапанаваць нашым гасцям. Распрацаваны ў нас і турыстычныя маршруты з наведваннем Мірскага і Нясвіжскага замкаў, іншых славутых мясцін рэспублікі. А напрыканцы мая будзем праводзіць у Белых лугах этна-фестываль. Дарэчы, менавіта пад гэта мерапрыемства Радзюкевічы выйгралі грант у рамках праекта USАІD «Мясцовае прадпрымальніцтва і эканамічнае развіццё». На гэтыя сродкі ўзводзіцца летні амфітэатр на беразе сажалкі, у дзень фестывалю ў вёску з райцэнтра бясплатна пусцяць аўтобус, плануецца анімацыя з засяваннем палеткаў жытам, майстар-класы рамеснікаў. Будуць ладзіцца народныя забавы, канцэрты фальклорных калектываў, моладзевая вячэрняя праграма альтэрнатыўнай музыкі…
– Ведаеце, мне вельмі прыемна, што адрадзілася гэта вёска, што тут крынічным струменем б’е жыццё, – гаворыць старшыня Варанчанскага сельвыканкама Сяргей Баранаў. – Тут жа хаты быльнікам ужо зарасталі, а зараз люба-дорага па вуліцы прайсці. Такая прыгажосць паўсюдна. Гэта і ёсць сучасны падыход да развіцця турызму. Думаю, недахопу ў гасцях як з Беларусі, так і з блізкага ды дальняга замежжа ў нас не будзе. Бо тое, што робяць Радзюкевічы, гэта не проста камерцыйны праект. Усё тут – з душой, з беражлівымі адносінамі да спадчыны, якую пакінулі карэнныя жыхары. Дарэчы, дзякуючы з’яўленню гэтага турыстычнага комплексу 12 сяльчан з нашай акругі знайшлі тут працоўныя месцы.
Шляхетная ідэя
Цікавы турыстычны маршрут у Ашмянскім раёне распрацаваў дырэктар фонду «Краіна замкаў» Аляксандр Варыкіш, які сустракаў удзельнікаў нашага прэс-туру ў Гальшанах ва ўбранні сапраўднага шляхціца: касцюм ХVІ стагоддзя рэканструяваны з гістарычнай дакладнасцю. На гранты, выйграныя ў рамках праекта «Мясцовае прадпрымальніцтва і эканамічнае развіццё», ён устанавіў інфармацыйныя шчыты ля цікавых з гістарычнага пункту гледжання мясцін, а на Гальшанскім гарадзішчы, дзе калісь мясціўся яшчэ больш даўні замак, чым той, чые руіны захаваліся з ХVІ стагоддзя, абсталяваў зручны пад’ём на ўзвышша. Мясціны ашаламляльныя па сваёй прыгажосці і гістарычнай значнасці. Аляксандр выношвае ў планах зрабіць турыстычны маршрут «Шляхецкія ваколіцы» яшчэ і дасягальным для людзей з абмежаванымі магчымасцямі.
Багата цікавага даведваемся і стоячы ля сцен знакамітага Гальшанскага замка, які трапіў у Дзяржаўную праграму «Культура Беларусі». Тут ужо завершана падрыхтоўка да кансервацыі руін, а замкавая вежа, што найбольш захавалася, будзе адноўлена і выкарыстана як музей. А пакуль Ашмяншчына рыхтуецца да чарговага фестывалю культуры Сярэднявечча «Гальшанскі замак», які тут пройдзе 29 жніўня: з рыцарскімі турнірамі, горадам рамеснікаў, выступленнямі знакамітых музычных гуртоў… Пра ўсё гэта нам расказаў супрацоўнік Ашмянскага метадычнага цэнтра культуры Сяргей Жылік. Але мы рухаемся далей – праз каларытныя вёсачкі, утульныя хутаркі ў квецені садоў і бэзу, абапал дагледжаных палёў і ізумруднай лугавой руні. Аляксандр Варыкіш вядзе нас да падмурку старадаўняга шляхецкага фальварка, да млына, іншых пабудоў старажытнай Беларусі. Трэба вельмі любіць сваю Бацькаўшчыну, каб захаваць гэтыя жывыя часцінкі гісторыі і паказаць іх новаму пакаленню сучаснікаў.
Маршрут заканчваецца на асабістай аграсядзібе Аляксандра Варыкіша на хутары Родзевічы, дзе разыгрываецца цэлае прадстаўленне «Шляхецкая гісторыя». Да чаго ж пераканаўча іграюць свае ролі маладыя студэнты-гісторыкі! А як падхопліваюць анімацыю госці, што з задавальненнем бяруць урокі старасвецкіх танцаў. Паланез на падворку стогадовага фальварка пад баян мясцовага музыкі – самае тое! На імправізаванай прэс-канферэнцыі пытанні тычацца магчымасцей праекта міжнароднай тэхнічнай дапамогі ў рэалізацыі мясцовых ініцыятыў, адкрыцця новых турыстычных маршрутаў, прыцягнення турыстаў, раскруткі турысцкіх дэстынацый… Як было неаднойчы падкрэслена, Беларусь з яе ўнікальнай прыродай, аўтэнтычнай культурай і багатай гісторыяй – асаблівая краіна для аматараў агра- і экатурызму.
Праграма развіцця ААН фінансава падтрымала 17 турысцкіх накірункаў у Гродзенскай і Брэсцкай абласцях (у тым ліку і Шчучынскі кластэр). Кожны накірунак уяўляе сабой комплексны турыстычны прадукт. Ці варта кагосьці пераконваць, што турызм сёння – гэта сур’ёзны сегмент эканомікі, і яго варта ўдумліва і зацікаўлена развіваць.
Таццяна СТУПАКЕВІЧ.Фота аўтара.
Комментарии (0)