“Усё ў жыцці невыпадкова”, – сказаў хтосьці з паэтаў. Таму, напэўна, пра Алаізу Пашкевіч (Цётку) стваралі і ствараюць мастацкія каштоўнасці пераважна творчыя асобы з жанчын. Многім знаёмыя дылогія пра паэтэсу Валянціны Коўтун “Крыж міласэрнасці”, даследаванне Лідзіі Арабей “Цётка (Алаіза Пашкевіч)”, яе ж дакументальныя аповесці пра паэтэсу-рэвалюцыянерку “На струнах буры” і “Стану песняй”. Сустрэўся і верш зямлячкі Алены Руцкай “Запавет Алаізы Пашкевіч”:“Як згіну – не шкадуйце…”Самотны запавет.Не маці – толькі Цётка.Слабейшы болю след…“Як згіну – не шкадуйце…”Жаль сілы не скране.Вы “кветкай перуновай”Запомніце мяне.У свой час на Шчучыншчыне наспела вострая неабходнасць, што вынікала з самога факта нараджэння тут паэтэсы, у стварэнні яе музея. І зноў спатрэбілася чулая, праніклівая жаночая душа, якая змагла б псіхалагічна тонка, інтэлектуальна і з любоўю ўзяцца за справу. І чалавек знайшоўся: настаўніца беларускай мовы і літаратуры Астрынскай сярэдняй школы Галіна Багумілаўна Пугач.– Адной падобная справа не па плячы, – прызнаецца Галіна Багумілаўна. – Аляксей Міхайлавіч Пяткевіч, прафесар Гродзенскага тады педінстытута імя Я.Купалы – вось хто натхніў, блаславіў мяне распачаць збор матэрыялаў для музея. Многае я ведала з іншых крыніц пра Цётку, паехала ў адзін з тэхнікумаў Гродна, які таксама насіў імя паэткі, але там было пусцей, чым у нашай школе. Наважылася накіравацца па слядах самой гераіні, у Вільню. Завязалася перапіска з украінскімі навукоўцамі, з Мінскам. А былы дырэктар школы Алег Мікалаевіч Сідаровіч са сваімі работнікамі нават камоду Пашкевічаў са Старога Двара прывёз. Пачысцілі, пафарбавалі. І стаіць той рарытэт да гэтай пары на самым бачным і ганаровым месцы. Ішлі гады, музей пашыраўся пакоямі, набываў прафесійнае афармленне. Сюды пачалі прыязджаць наведвальнікі дзясяткамі. І хто? Генрых Далідовіч, Данута Бічэль, Генадзь Пашкоў, Адам Мальдзіс, кіраўнікі розных дзяржаўных узроўняў, гаспадарак. Адсюль вёў свой захапляючы тэлерэпартаж падарожнік-дылетант Юрый Жыгамонт. А галоўнае, хто ні едзе – падарункі вязе духоўнага плана. Такім чынам, напрыклад, не вельмі даўно з’явіўся партрэт Алаізы Пашкевіч прафесійнага выканаўцы з Мінска Абрама Заборава. І адзіны на Беларусі музей вядомай паэткі стаў налічваць 465 экспанатаў, а гаспадары падумваюць пра заяўку на званне народнага. – Я сама родам з мясцін Адама Міцкевіча, – прадаўжае Галіна Багумілаўна. – Напэўна, адсюль столькі энтузіязму і сіл. А па шчаслівай выпадковасці выдатна прадаўжае мілую справу мая сваячка, таксама настаўніца беларускай мовы і літаратуры, апантаная да ўсяго роднага Ала Сямёнаўна Балобан.Толькі ў гэтым годзе музей у Астрыне наведалі 35 дэлегацый, палова з іх прыехала з-за межаў раёна. Але Сямёнаўне і экскурсаводам часта выпадае адказваць на дзясяткі разнастайных пытанняў пра далёкае мінулае і сучаснае краю, таму штодзённа неабходна адпавядаць высокаму званню кіраўніка музея і яго аглядальнікаў. Дапамагаюць зацікавіць наведвальнікаў фотаздымкі, запісы, кніжкі з аўтографамі беларускіх пісьменнікаў, што размешчаны ў суседніх з Цётчыным пакоях. Цесную сувязь Ала Сямёнаўна трымае з выкладчыкамі-філолагамі гродзенскага ўніверсітэта, з абласным аддзяленнем саюза пісьменнікаў Беларусі.– Адзначаем памятныя даты: юбілеі слынных асоб Радзімы, 70-годдзе Вялікай Перамогі, рыхтуемся да Дня беларускага пісьменства, – працягвае падарожжа па часе Ала Сямёнаўна. – Прыходжу ў музей, калі б ні з’явіліся з дарогі госці. Яна, настаўніца, вельмі ганарыцца сваім крэўным заняткам, бо гэта ўжо не звычайны клопат, а існаванне яе душы, высакароднай і шчырай, між зямнога быцця.Цяпер, едучы на магілу Цёткі, кожны свядомы беларус абавязкова не праміне Астрыну, каб паслухаць юных Вікторыю Раманчык, Анастасію Былеўскую, Таццяну і Ірыну Байгот, Юлію Баграноўскую, Яўгенію Ляпеша – удзельнікаў і пераможцаў шматлікіх конкурсаў музейных экскурсаводаў. Ці не ёсць якая заканамернасць і ў тым, што ў кнігу літаратурнай Шчучыншчыны, якая выйдзе да Дня беларускага пісьменства, маюцца ўключыць вершы адразу трох ураджэнак астрынскага краю – Ганны Каспер, Вікторыі Снацкай і зусім яшчэ юнай Веранікі Манкевіч. Значыць, лунае творчы дух у сценах установы, якая носіць імя Алаізы Пашкевіч, і ёсць на Шчучыншчыне слаўная мясціна, куды едуць і ідуць людзі пакланіцца, з заміраннем сэрца дакрануцца да свайго мінулага. 15 ліпеня, у дзень нараджэння Цёткі, і 6 верасня, падчас Дня беларускага пісьменства, людзі прыпомняць імёны стваральнікаў музея ў Астрыне побач з імем Алаізы Пашкевіч (Цёткі).
Комментарии (0)