Не буду арыгінальнай, калі адзначу, што новыя інфармацыйныя тэхналогіі захапілі амаль увесь свет! Часам здаецца, што самыя звычайныя рэчы хатняга ўжытку, тая ж мультыварка, вось-вось далучацца да сусветнай павуціны… І, пэўна, гэта не за гарамі. Навукоўцы сцвярджаюць, што чалавецтва ўжо стаіць на парозе татальнай дыгіталізацыі – новай, лічбавай, эры. Гэтая праява знаходзіць сваё адлюстраванне і ў мастацтве.
Днямі ў “Музеі-сядзібе Пружанскі палацык” адкрылася выстава “Лічбавы імператыў” вядомага нямецкага мастака, дызайнера і філосафа Марціна Райтэра.
Ён вядомы і як дырэктар знакамітага арт-цэнтра Тахелес (Kunsthaus Tacheles, 1990—2012 гг.), постпрамысловага пяціпавярховіка ў самым цэнтры Берліна. Тут увасабляўся альтэрнатыўны фармат арт-працэсу, дзе можна было паназіраць за нараджэннем твора і адразу набыць яго.
Марцін Райтар працуе ў розных жанрах, таму лічыць сябе інтэрдысцыплінарным мастаком. У 1992 годзе ён атрымаў аўстрыйскую дзяржаўную прэмію ў галіне мастацтва. Яго выставы праходзілі ў Берліне, Вене, Лінцэ, Палерма, Марсэлі, Сан-Францыска і многіх іншых гарадах. Шмат хто ведае Марціна і як таленавітага музыку, які выступаў нават з Куртам Кабэйнам.
“Лічбавы імператыў” ад Марціна Райтэра – гэта серыя карцін, скульптур, інсталяцый і фатаграфій аб лічбавай рэальнасці нашых дзён. Ва ўсіх працах дэманструецца разрыў паміж рэальным фізічным светам і так званай кіберпрасторай, якая ўсталёўвае татальны дыктат над свядомасцю чалавека. Сваім мастацкім пошукам Марцін быццам запрашае гледачоў да дыскусіі на адпаведную тэматыку.
На першы погляд здаецца, што ўсе творы – гэта каляровы бінарны код (спалучэнне нулёў ды адзінак), напісаны паверх розных выяў. Але мастак лічыць, што паспрабаваў зазірнуць за экран манітора – у матрыцу, каб выявіць яе сутнасць.
– Гэты праект – папярэджанне, – кажа мастак. – Людзі, на жаль, як сапраўдныя малпы, карыстаюцца дэвайсамі амаль кругласутачна, але не ведаюць, што тояць у сабе ўсе гэтыя тэхналогіі і навінкі прагрэсу.
Вось, напрыклад, карціна “Gооgle – вызначае, нічога не ведаць” паказвае, што колькасць разнастайных запытаў, якія дае ў інтэрнэт-пошукавік чалавек, падкрэслівае яго недасведчанасць. Але пошукавік прымушае чалавецтва ўвогуле не зацыклівацца на ведах, бо яны ж тут, на паверхні.
Выява вялікага карабля на карціне “Усё паўстае ізноў” нагадвае “Тытанік”, які напалову пагрузіўся ў акіян. Аўтар выбірае менавіта такі ракурс, каб паказаць, што “каўчэг”, на якім плыве сённяшняя цывілізацыя, пераўтвараецца ў нейкі манумент чалавечага глупства ў барацьбе са стыхіяй. Гэта граблі, на якія наступае нага неразумнага.
Скульптура ў выглядзе “залічбаванага” пратэза рукі з актуальнай назвай “Стрэльбы і міны вельмі патрэбны медыцынскай індустрыі Захаду” – вострапалітычная работа, якая не патрабуе пошукаў другаснага сэнсу “адно лечыць – другое калечыць”…
Адзначым, што на адкрыццё выставы мастак прыехаў не адзін, а з паплечнікамі – сябрамі арт-суполкі імя Тадэвуша Рэйтана, ужо знаёмымі пружанцам мастакамі Алесем Родзіным і Зміцерам Юркевічам. Яны выступілі са словамі падтрымкі нямецкаму творцу, падагульніўшы, што гэта ўнікальны мастак і чалавек.
І хоць сам мастак распавядаў на сваёй роднай мове, дзякуючы настаўніцы нямецкай мовы СШ №1 Аксане Уладзіміраўне Сімановіч, усе прысутныя добра разумелі, пра што ён гаворыць. Арганічна зліліся з імпрэзай і музычныя кампазіцыі ў выкананні выпускніцы ДШМ імя Рыгора Шырмы скрыпачкі Марты Двараніновіч.
А пасля была экскурсія па музеі, які мастак параўнаў з сапраўдным дынамічным культурным цэнтрам, дзе кожны адукаваны чалавек знойдзе для сябе нешта цікавае. Мастак станоўча адазваўся і аб Пружанах: яму вельмі спадабаліся чысціня і ўтульнасць горада, тонкае спалучэнне ў архітэктурным ансамблі сучаснасці і гісторыі і… простыя людзі.
Алена ЗЯЛЕВІЧ, Сяргей ТАЛАШКЕВІЧ (фота).
Комментарии (0)