Як у Мін­ску пра­хо­дзіў чар­го­вы Ты­дзень бе­ла­рус­кай кух­ні

• 18 июня 2015 Общество Беларуская 0

   На мі­ну­лым тыд­ні мін­ча­не маг­лі ўспом­ніць пра гаст­ра­на­міч­ныя тра­ды­цыі на­шых прод­каў і за­мест ужо звык­лых для мно­гіх ро­лаў, пі­цы ці, ска­жам, гам­бур­ге­раў, па­каш­та­ваць у ста­ліч­ных ка­вяр­нях тра­ды­цый­ныя бе­ла­рус­кія стра­вы. Ужо ў сё­мы раз з іні­цы­я­ты­вы Га­лоў­на­га ўпраў­лен­ня спа­жы­вец­ка­га рын­ку Мін­гар­вы­кан­ка­ма аб'­ек­ты гра­мад­ска­га хар­ча­ван­ня го­ра­да бра­лі ўдзел у Тыд­ні бе­ла­рус­кай кух­ні.

  Ка­жуць, у Бе­ла­ру­сі ня­ма рэ­ста­ран­най кры­ты­кі. Мо­жа, і так, але ж густ у пер­шую чар­гу — спра­ва во­пы­ту. Ды і як мо­жа быць інакш, ка­лі ма­еш дзвюх ба­буль у вёс­цы? З дзя­цін­ства ма­і­мі што­дзён­ны­мі «ах­вя­ра­мі» бы­лі кал­ду­ны, «паль­цам пі­ха­ная» каў­ба­са і шкры­лі (так на Крас­на­поль­шчы­не на­зы­ва­юць сма­жа­ную дроб­на на­рэ­за­ную буль­бу).

  На гэ­ты раз аб'­ек­ты гра­мад­ска­га хар­ча­ван­ня пра­па­на­ва­лі на­ступ­нае ме­ню: за­кус­ку з ку­ры­цы з вянд­лі­най і зя­лё­ным га­рош­кам за 50 ты­сяч руб­лёў, ха­лад­нік са шчаўя за 25 тыс., ры­бу на тап­лё­ным мас­ле з за­пе­ча­най буль­бай за 70 тыс., кал­ду­ны з мя­сам за 50 тыс., тва­рож­ныя хру­шчы з мё­дам за 35 тыс. і морс з жу­ра­він за 10 ты­сяч руб­лёў. Зда­ец­ца, вы­бі­раць ёсць з ча­го, ды і кош­ты пры­маль­ныя. Та­му на абед у пер­шы дзень на­кі­роў­ва­ю­ся ў ка­вяр­ню пры ад­ным з фут­боль­ных клу­баў ста­лі­цы, якая на сай­це Мін­гар­вы­кан­ка­ма зна­чыц­ца ў спі­се тых, што да­лу­чы­лі­ся да пра­вя­дзен­ня Тыд­ня бе­ла­рус­кай кух­ні.

  Але, як гэ­та час­та зда­ра­ец­ца, стар­та­вы за­пал збі­ва­юць аб­ста­ві­ны. Хві­лін пяць па­ча­каў­шы за сто­лі­кам ува­гі ад афі­цы­ян­так, ра­зу­мею, што неш­та ідзе не так. Мае су­се­дзі — вы­ха­ван­цы фут­боль­най шко­лы — ужо ўпля­та­юць суп, а на мя­не ні­хто не звяр­тае ўва­гі. Збі­ра­ю­ся з сі­ла­мі, ра­зы тры глы­бо­ка ўды­хаю і клі­чу афі­цы­янт­ку. «А мы ця­пер не аб­слу­гоў­ва­ем», — ка­жа дзяў­чы­на, па­каз­ва­ю­чы ру­кой на юна­коў. З зайз­драс­цю па­гля­даю на бу­ду­чых Гле­баў і Бяль­ке­ві­чаў і ру­шу на све­жае па­вет­ра шу­каць но­вае мес­ца.

  Не­па­да­лёк — рэ­ста­ран пры сет­цы пра­дук­то­вых кра­маў. Зня­сі­ле­ны ад го­ла­ду і спё­кі, за­гляд­ваю унутр — юных фут­ба­ліс­таў ня­ма. Уз­ды­хаю з па­лёг­кай. Ня­ма, да­рэ­чы, уво­гу­ле ні­ко­га — у аб­са­лют­на пус­той за­ле толь­кі афі­цы­янт­ка і бар­мен. На дзвя­рах за­ўва­жаю не­вя­лі­кую аб'­яў­ку пра Ты­дзень бе­ла­рус­кай кух­ні. Пры­но­сяць звы­чай­нае абе­дзен­нае ме­ню — су­пы і са­ла­ты. «Ска­жы­це, а што-не­будзь з бе­ла­рус­кіх страў у вас ёсць?» — пы­та­ю­ся. «Так, у нас як­раз Ты­дзень бе­ла­рус­кай кух­ні, па­ка­заць ме­ню?» — не­як здзіў­ле­на ка­жа афі­цы­янт­ка. Дзяў­чы­на сы­хо­дзіць, а я раз­ва­жаю: ці вя­лі­кая ве­ра­год­насць та­го, што ча­ла­век, які не чуў пра гэ­ты ты­дзень, за­ўва­жыў бы дроб­ную аб'­яву на дзвя­рах і што-не­будзь па­каш­та­ваў?

   Па­чаць вы­ра­шаю з пра­гра­мы мі­ні­мум: на ву­лі­цы пры­пя­кае, а та­му леп­шай за ха­лад­нік стра­вы не пры­ду­маць. Ну, а ві­та­мін­ны ба­ланс па­поў­ніць мор­сам з жу­ра­він. Ча­каць да­во­дзіц­ца ня­доў­га, хві­лін дзе­сяць. За гэ­ты час раз­гля­даю за­лу рэ­ста­ра­на — усё аформ­ле­на ў тра­ды­цы­ях бе­ла­рус­кай арыс­та­кра­тыі. На вок­нах — віт­ра­жы з вы­ява­мі зам­каў: Ня­свіж­ска­га, Люб­чан­ска­га… Уз­гад­ва­юц­ца рад­кі пес­ні ад­на­го з бе­ла­рус­кіх гур­тоў пра тое, што кож­ны хо­ча па­жыць у па­ла­цы і па­час­та­вац­ца мё­дам з круп­ні­кам. Што ж, за ан­ту­раж мож­на па­ста­віць цвёр­дую «пя­цёр­ку». Як яно бу­дзе да­лей?

  Здзіў­ля­ю­ся, ка­лі ба­чу пе­рад са­бой ад­ра­зу дзве та­лер­кі. У пер­шай — га­лоў­ны ге­рой абе­ду, ха­лад­нік, на дру­гой — тры ва­ра­ныя буль­бі­ны ся­рэд­ня­га па­ме­ру. Стра­вы апраўд­ва­юць над­зеі — усё вель­мі смач­на. Ха­лад­нік, без­умоў­на, не ба­бу­лін (ды і на­ўрад ці хтось­ці да­цяг­нец­ца да та­ко­га ўзроў­ню), але зроб­ле­ны як мае быць — па­трэб­най тэм­пе­ра­ту­ры і гус­та­ты, з пры­ем­най кіс­лін­кай. Тое са­мае мож­на ска­заць і пра морс: ёсць трош­кі мя­ка­ці, не над­та са­лод­кі. На раз­ві­тан­не пы­та­ю­ся ў афі­цы­янт­кі, ці ка­рыс­та­ец­ца но­вае ме­ню па­пу­ляр­нас­цю. Дзяў­чы­на ка­жа, што я — трэ­ці клі­ент за дзень, які за­маў­ляў бе­ла­рус­кія стра­вы. «Ні­чо­га дзіў­на­га, ка­лі гэ­так іх ха­ваць», — за­ўва­жаю сам са­бе і шпа­цы­рую да­до­му.

  Дру­гі дзень — ра­ніш­няя экс­пе­ды­цыя ў ка­вяр­ню ў ад­ным з буй­ных ганд­лё­вых цэнт­раў. На дзвя­рах су­стра­кае та­кая ж аб'­ява, але з ме­ню праб­лем ня­ма — пер­шая ж яго ста­рон­ка, аздоб­ле­ная бе­ла­рус­кім ар­на­мен­там, ад­ра­зу па­ве­дам­ляе на­вед­ні­кам пра Ты­дзень на­цы­я­наль­най кух­ні. «Гэ­та на­шы но­выя стра­вы, па­каш­туй­це, — афі­цы­янт­ка за­ўва­жае, што я раз­гля­даю. — Усе вель­мі смач­нае, мы са­мі га­ту­ем». Пра­шу пры­нес­ці кал­ду­ны і морс для па­раў­на­ння з па­пя­рэд­нім па­хо­дам.

  Ча­каю даў­жэй — з паў­га­дзі­ны. За­спа­кой­ваю ся­бе дум­кай, што стра­ву са­праў­ды га­ту­юць, а не ра­за­гра­ва­юць у мік­ра­хва­лёў­цы. На­рэш­це «спат­кан­не» ад­бы­ва­ец­ца — я і тры ве­лі­зар­ныя кал­ду­ны са смя­тан­ным со­у­сам. Вы­гля­дае ўсё, без­умоў­на, апе­тыт­на: буль­бя­ныя пры­га­жу­ны на ліс­це са­ла­ты, бя­лют­кая фі­гур­ная та­лер­ка… Але ад­чу­ва­ец­ца ў гэ­тым ней­кая не­да­рэ­чнасць. Вось і морс пры­но­сяць у эле­гант­ным ба­ка­ле з «са­ло­мін­кай». Ча­му б яшчэ доль­ку яко­га-не­будзь цыт­ру­са на край не пры­ча­піць?..

  Да сма­ку ж прэ­тэн­зій ня­ма — кал­ду­ны са­праў­ды быц­цам бы толь­кі з па­тэль­ні. Па­мер пор­цыі ашчас­лі­віў на­ват та­ко­га ама­та­ра на­ядац­ца «пад за­вяз­ку», як я. Морс ура­зіў сва­ім ад­роз­нен­нем ад уча­раш­ня­га ва­ры­ян­ту: у ім амаль не бы­ло мя­ка­ці і, як па мне, не ха­па­ла цук­ру. Але агу­лам — за­лі­ча­на.

  У апош­няй з ка­вяр­няў, якая на­ле­жыць буй­ной сет­цы гра­мад­ска­га хар­ча­ван­ня, вы­ра­шаю: «Гу­ляць — дык гу­ляць!» За­маў­ляю за­кус­ку з ку­ры­цы з вянд­лі­най, хру­шчы з мё­дам і зноў «кант­роль­ны» морс. Да­рэ­чы, тут па­ды­ход да анан­са­ван­ня Тыд­ня бе­ла­рус­кай кух­ні ін­шы — у асноў­ным спі­се но­вых страў ня­ма, але на кож­ным сто­лі­ку ста­іць асоб­нае пры­го­жа аформ­ле­нае ме­ню. Фо­на­вы зды­мак, ві­да­воч­на, пад­бі­ра­лі спе­хам — знеш­насць і адзен­не дзяў­чы­ны ма­ла чым на­гад­ва­юць бе­ла­рус­кае, а на ста­ле — по­суд, рас­пі­са­ны пад «хах­ла­му».

  У ка­вяр­ні, што на­зы­ва­ец­ца, прайм-тайм. На га­дзін­ні­ку 13:00, а та­му амаль усе сто­лі­кі за­ня­ты на­вед­ні­ка­мі, якія прый­шлі пе­ра­ку­сіць у абе­дзен­ны пе­ра­пы­нак. Чар­га да май­го за­ка­зу да­хо­дзіць аж­но праз га­дзі­ну. Зноў спра­бую шу­каць леп­шае — як-ні­як, на­гуль­ваю апе­тыт. Афі­цы­янт­ка доў­га вы­ба­ча­ец­ца, дэк­ла­ру­ю­чы стан­дарт­нае «не­каль­кі хві­лін». Урэш­це стра­ва да мя­не да­яз­джае, але… Ві­даць, ку­хар вы­ра­шае хоць не­як аба­зна­чыць, што пра­ца над за­ка­зам вя­дзец­ца, і на ста­ле апы­на­юц­ца… хру­шчы. Дэ­серт на пер­шае — гэ­та вель­мі арыс­та­кра­тыч­на!

  Але хут­ка пры­бы­вае і ку­ры­ца з вянд­лі­най. Із­ноў ураж­ва­юць па­ме­ры пор­цыі — усё вель­мі шчод­ра. Сма­жа­ная з га­род­ні­най вянд­лі­на па­да­ец­ца з ліс­та­мі са­ла­ты, ку­ры­нае фі­ле ха­ва­ец­ца пад кол­ца­мі цы­бу­лі. Пас­ля ўжы­ван­ня пор­цыі па пры­зна­чэн­ні з'яў­ля­юц­ца су­мне­вы на­конт та­го, ці адо­лею я яшчэ і хру­шчы. Са­праў­ды, на­пры­кан­цы да­вя­ло­ся пад­на­пру­жыц­ца — апош­нія пяць ка­вал­каў «упі­ра­лі­ся і не зда­ва­лі­ся». Але з ін­ша­га бо­ку ду­шы­ла зя­лё­ная па­чва­ра з бе­ла­рус­кіх ба­лот, та­му з хру­шча­мі праз не­каль­кі хві­лін бы­ло скон­ча­на. З мор­сам, да­рэ­чы, гіс­то­рыя паў­та­ры­ла­ся — но­вы ба­кал, но­вы смак...

  Што ж, без­умоў­на, іні­цы­я­ты­ва са­ма па са­бе вель­мі доб­рая, але пра­ца­ваць ёсць над чым. Па­чаць мож­на ха­ця б з анан­са­ван­ня: ча­мусь­ці ў не­ка­то­рых ка­вяр­нях быц­цам бы ха­ва­юць ін­фар­ма­цыю пра тое, што пра­во­дзіц­ца Ты­дзень бе­ла­рус­кай кух­ні. Ня­гле­дзя­чы на тое, што рэ­цэп­ту­ра для ўсіх ад­ноль­ка­вая, на вы­ха­дзе ўсё ад­но атрым­лі­ва­юц­ца роз­ныя ва­ры­я­цыі ад­ной стра­вы (ка­ле­га па­дзя­лі­ла­ся сва­і­мі ура­жан­ня­мі ад ві­зі­ту ў ін­шую ка­вяр­ню — ёй пры­нес­лі не тры, а два кал­ду­ны). Акра­мя та­го, кух­ня — гэ­та не толь­кі смак, але яшчэ і ан­ту­раж. Афарм­лен­не за­лы, по­суд — усё гэ­та ства­рае асаб­лі­вую ат­мас­фе­ру, ад якой за­ле­жыць, як жы­ха­ры го­ра­да ці ту­рыс­ты бу­дуць яе ус­пры­маць. Маг­чы­ма, вар­та рас­пра­ца­ваць агуль­ную кан­цэп­цыю не толь­кі па рэ­цэп­ту­ры, але і па па­да­чы? А, мо­жа, уво­гу­ле не трэ­ба пе­ра­кла­даць ад­каз­насць за па­пу­ля­ры­за­цыю бе­ла­рус­кай кух­ні на трэ­ціх асоб, бо ня­рэд­ка ўра­жан­ні псуе не ежа, а аб­слу­гоў­ван­не, і за­няц­ца на­рэш­це ства­рэн­нем сет­кі на­цы­я­наль­на­га біст­ро? У лю­бым вы­пад­ку шка­да, што ця­пер пе­рад на­мі ста­іць пы­тан­не па­пу­ля­ры­за­цыі ўлас­най ку­лі­нар­най спад­чы­ны — на­ўрад ці не­каль­кі ста­год­дзяў та­му бе­ла­рус­кіх шлях­ці­цаў мож­на бы­ло б здзі­віць ве­ра­шча­кай ці ты­мі ж кал­ду­на­мі...

  Яра­слаў ЛЫС­КА­ВЕЦ.

  Фо­та аў­та­ра і Сяр­гея НІ­КА­НО­ВІ­ЧА.

  Сло­ва ў пад­трым­ку

  А як ста­вяц­ца да Тыд­ня бе­ла­рус­кай кух­ні са­мі су­пра­цоў­ні­кі аб'­ек­таў гра­мад­ска­га хар­ча­ван­ня? Ка­мен­туе на­мес­нік ге­не­раль­на­га ды­рэк­та­ра ад­кры­та­га ак­цы­я­нер­на­га та­ва­рыст­ва «ЦУМ Мінск» Свят­ла­на ГУД:

  — Я лі­чу, што та­кія ме­ра­пры­ем­ствы мо­жа бы­ло б пра­во­дзіць на­ват час­цей. У на­шай ка­вяр­ні «Алімп» кож­ны чац­вер пра­вод­зяц­ца свае дні бе­ла­рус­кай кух­ні з улас­ным ме­ню, і яны ка­рыс­та­юц­ца вя­лі­кім по­пы­там. Ёсць на­ват клі­ен­ты, якія спе­цы­яль­на пры­хо­дзяць да нас па чац­вяр­гах. На гэ­тым тыд­ні ў нас так­са­ма бы­ло шмат за­ці­каў­ле­ных на­цы­я­наль­ны­мі стра­ва­мі. Каш­ту­юць усё, нель­га ска­заць, што пе­ра­ва­гу ад­да­юць толь­кі дра­ні­кам ці яшчэ ча­му-не­будзь. Нам трэ­ба па­пу­ля­ры­за­ваць сваё, у тым лі­ку і сваю кух­ню. А та­му аса­біс­та я стаў­лю­ся да ідэі пра­вя­дзен­ня та­кіх тыд­няў ста­ноў­ча.

  Автор: Яра­слаў ЛЫС­КА­ВЕЦЗвязда
  Теги: 

  • досуг