З чаго пачынаецца сельская гаспадарка? З вёскі, дзе адзін да аднаго туляцца рознакаляровыя дамкі, а з імі суседнічаюць сучасныя калгасныя домікі. З зерня, якое старанна ў глебу прыгарнулі спрацаваныя рукі гаспадара, а на калгасных палетках – тэхніка хлебаробаў. З малака, якім рагулі аддзячваюць за клопат даяркам і жывёлаводам на малочных фермах і комплексах, і з хатняга сырадою. З партрэтаў вясковых людзей, маляваць якіх можна бясконца…
Ветэрынарны ўрач Анатоль Генрыхавіч Сільвановіч, МТК “Германішкі” СВК “Гудагай”
Кажуць, што сутнасць чалавека праяўляецца тады, калі ён застаецца сам-насам са слабейшым за сябе – з дзецьмі ці жывёлай. Ветэрынарны ўрач МТК “Германішкі”, клапатлівы муж і бацька траіх дзяцей, Анатоль Генрыхавіч Сільвановіч з дзяцінства любіць жывёл. Яшчэ са школьнай пары, калі дапамагаў па гаспадарцы бацькам, ён дакладна ведаў, кім хоча стаць – толькі ветэрынарам.
– З дзяцінства любіў назіраць за жывёламі, клапаціцца пра іх, – успамінае Анатоль Генрыхавіч. – Памятаю, у рукі мне трапіла кніга англійскага пісьменніка “О всех созданиях – больших и маленьких”, дзе размова ішла пра жыццёвы шлях ветэрынара. Яго жыццеапісанне так натхніла мяне, што ў 8 класе, калі мы пісалі сачыненне на тэму “Кім я хачу стаць?”, я распавёў пра сваю мару. Тая, здавалася б, выпадковая кніга прадвызначыла маё жыццё. Я прачытаў усе кнігі пра жывёл са школьнай бібліятэкі.
У 1990 годзе Анатоль спрабаваў паступіць у Мінскі сельскагаспадарчы інстытут – але не атрымалася. Бацькам ён сказаў сваё рашучае “хопіць”, але тыя ўгаварылі сына яшчэ раз паспытаць лёс – і ён, на дзіва, згадзіўся.
– Паступіў у Ільінскі ветэрынарны тэхнікум. Адслужыў у арміі, вярнуўся, каб адвучыцца, хоць пасля службы вельмі не хацелася “грызці граніт навукі”… Мінула крыху больш за 20 гадоў, як я стала працую ў гэтай гаспадарцы, а, здаецца, прайшло толькі імгненне, – кажа мужчына. – Раней комплексаў не было – мяне замацавалі за некалькімі фермамі. Маглі выклікаць у любы час дня і ночы – жывёле ж трэба дапамагаць.
– А калі збудавалі ў Германішках комплекс, пайшоў працаваць на яго ветэрынарным урачом-гінеколагам, – працягвае мужчына. – Часам задумваюся: комплексы ўсюды аднолькавыя, а вытворчыя вынікі – розныя. Мы доім шмат, а хтосьці мала. У чым прычына? Для сябе я знайшоў толькі адзін адказ: у калектыве, а ён у нас – згуртаваны і дружны, кожны чалавек знаходзіцца на сваім месцы.
Анатоль Генрыхавіч, як сапраўдны мужчына, пабудаваў дом, пасадзіў сад і выгадаваў не аднаго, а двух сыноў і дачушку-пястушку.
– Жонка Ядвіга працуе ў Палушанскім дзіцячым садку. Сын Дзмітрый вучыцца ў Мінску, а Мікалай – у Салігорску. Дачка Маргарыта вучыцца ў шостым класе Гудагайскай сярэдняй школы, – расказвае Анатоль Генрыхавіч. – Па жыцці я сам да ўсяго прыходзіў. Звычайны зруб стаў утульным і прасторным домам, прышчэпленыя дзічкі – вялікім садам, а захапленне жывёламі вылілася не толькі ў прафесію – разам з жонкай трымаем дзве каровы, авечак, свіней. Але галоўны скарб – зямля. На прысядзібным участку я адпачываю душой.
Загадчыца малочна-таварнага комплекса Любоў Аркадзьеўна Шапура, МТК “Рымдзюны” СВК “Гервяты”
Сучасныя, буйнагабарытныя малочныя комплексы нагадваюць сабой гадзіннік. Адладжаная і вывераная работа спыніцца, калі хоць адзін механізм дасць збой. Згуртаваць калектыў, прасачыць за дойкай, праверыць кармы – з гэтымі і не толькі абавязкамі штодзень добра спраўляецца начальнік МТК “Рымдзюны” Любоў Аркадзьеўна Шапура.
– Родам я з Літвы. У сельскую гаспадарку трапіла выпадкова, але, думаю, на ўсё жыццё, – дзеліцца думкамі жанчына. – Спачатку працавала ў СВК “Варняны”, а пасля – у СВК “Гервяты”. Аднак школу, якую я прайшла ў варнянскай гаспадарцы, успамінаю і зараз. Напэўна, без вопыту і ведаў, якія я там атрымала, не змагла б кіраваць нашай “малочнай фабрыкай”.
Пяць гадоў назад, калі адкрывалі малочна-таварны комплекс у Рымдзюнах, Любоў Аркадзьеўну папрасілі на некалькі месяцаў яго ўзначаліць: маўляў, на час, пакуль не знойдзем чалавека. Месяц расцягнуўся на пяць гадоў – але жанчына ніводнага разу не пашкадавала, што тады згадзілася.
– Было вельмі складана. Усё пачыналі з нуля: прывучалі кароў да даільнай залы, фарміравалі групы… А колькі людзей змянілася, пакуль не склаўся калектыў, – успамінае начальнік комплексу. – З першага дня тут працуюць чатыры даяркі. Вельмі працавітым і адказным быў трактарыст Зянон Мечыслававіч Вештарт, які нядаўна, на жаль, сышоў з жыцця…
Зараз на комплексе ўтрымліваецца 970 галоў, з якіх 600 – дойны статак. У адрозненні ад іншых комплексаў, на МТК “Рымдзюны” няма цэха дарошчвання – бычкі пераязджаюць у Гервяты на адкормачны комплекс.
Усяго ў падначаленні Любові Аркадзьеўны – 31 чалавек. Жанчына часта мяняе ролю кіраўніка на псіхолага.
– У кожнага чалавека свой характар. Людзі прыходзяць на работу часам засмучаныя ці заклапочаныя, – расказвае загадчыца МТК “Рымдзюны”. – Работа на ферме займае значна больш часу, чым сям’я. Увогуле, людзей любіць трэба і шкадаваць: у кожнага чалавека свая нялёгкая дарога, а вось колькі ў ёй добрых слоў, спачування ці проста ўсмешкі, залежыць ад нас.
Трактарыст-машыніст Віталь Іванавіч Трыбоцкі, саўгас “Падольскі”
Няма той работы ў саўгасе “Падольскі”, на якой не быў бы заняты трактарыст Віталь Трыбоцкі. Такіх працаўнікоў называюць “спецыялістамі шырокага профілю”. За што ні возьмецца – зробіць толкам.
З ранняй вясны і да позняй восені мужчына прападае ў полі: культывуе глебу, сее збажыну, а летам мяняе трактар на камбайн, каб у час з саўгасных ніў прыбраць саспелую збажыну.
– Найбольш люблю жніво, – прызнаецца мужчына. – Нездарма яго называюць бітвай за ўраджай: за кожнае зярнятка даводзіцца змагацца з непагаддзю, вырываць саспелыя каласы ў рос… Не толькі мы, камбайнеры, у гэты час жывём у рэжыме жніва, але і ўся гаспадарка. Мой асабісты рэкорд –1 200 намалочаных тон зерня. Бывала і значна менш – год на год не прыходзіцца.
Віталь, так бы мовіць, працаўнік “сваёй гадоўлі”. Бацька Іван усё жыццё адпрацаваў трактарыстам у мясцовай гаспадарцы. Мама Генуэфа была загадчыцай клуба. Як і ўсе на вёсцы, Трыбоцкія трымалі карову, бычкоў, свіней. А галоўнымі памочнікамі па гаспадарцы былі дзеці – два сыны і дачка.
– Жыць у горадзе я ніколі не марыў. Ды і як прамяняць вясковыя краявіды на гарадскія панарамы шэрых шматпавярховікаў, знаёмыя з дзяцінства пах сена і змолатай збажыны – на загазаванае паветра? – разважае трактарыст-машыніст. – Пасля школы я адвучыўся на трактарыста ў Варнянскім вучэбна-вытворчым камбінаце і прыйшоў працаваць у рытанскі калгас.
З таго часу, калі яму, учарашняму школьніку, даверылі трактар, мінула ўжо дзесяць гадоў...
Пасля работы, якая, вядома, у саўгасе, як і ва ўсіх гаспадарках, заканчваецца познім вечарам, Віталь імчыць у Літвяны да маці, каб дапамагчы ёй па гаспадарцы. Жанчына хоць і пахавала мужа, але па-ранейшаму трымае карову, свіней і марыць пра тое, што яе сын – просты, шчыры і працавіты – нарэшце спаткае свой лёс, а ў прасторным доме ў Рытані, які Віталю выдзеліла саўгаснае кіраўніцтва, загучыць дзіцячы смех.
Загадчыца зернесклада Ганна Віктараўна Янкойць, СВК “Варняны”
У Быстрыцы Вілія віецца ледзьве не ля хат. Магчыма, таму людзі, якія нарадзіліся ў гэтай старажытнай і прыгожай вёсцы, па характары такія ж, як і рака, – імклівыя, хуткія і спрытныя. Загадчыца зернесклада “Варона” Ганна Віктараўна Янкойць – не выключэнне.
Ганну і яе сястру Еву маці гадавала адна. Хто, як не дачушкі, будуць першымі памочніцамі на ферме і ў хаце?
– Пасля танцаў рана ўставала і ішла на ферму. А так хацелася паспаць лішнюю гадзіну, – успамінае Ганна Віктараўна. – Крыўдна было, што сяброўкі бачаць трэція сны, а я ні свет ні зара ўжо на ферме – дапамагаю маці даіць кароў. Гэта зараз я разумею, як ёй адной цяжка было!
Пасля Быстрыцкай васьмігодкі Ганна перайшла ў Варнянскую сярэднюю школу. У мясцовым вучэбна-вытворчым камбінаце адвучылася на прадаўца і адразу ж пайшла працаваць у падсобны цэх калгаса імя Куйбышава.
– Пасля замужжа стала прадаўцом у магазіне ў Нідзянах. Дваццаць пяць гадоў прысвяціла раённаму гандлю, – расказвае жанчына. – Пакрысе вёска стала выміраць, пакупнікоў паменшала. І тры гады назад я перайшла ў СВК “Варняны”. Думала, што работа загадчыцы зернесклада нескладаная – але як я памылялася!
Падчас жніва зернесушылка ў Вароне працуе ледзьве не суткі навылет. Збожжа трэба давесці да патрэбнай кандыцыі, размеркаваць па складах, здаць дзяржаве. А зімой – захаваць ураджай да наступнага года.
– На захоўванні ў нас знаходзіцца 1 100 тон зернефуражу, 180 тон насенневага фонду, – расказвае загадчыца зернесклада. – Акрамя гэтага, тут захоўваецца 150 тон бульбы і 50 тон яблыкаў, за якімі трэба пастаянна сачыць, выдаляць папсаваныя клубні і плады.
Ганна Віктараўна прачынаецца з сонейкам. Гэтак жа, як і яно, радасна ўсміхаецца наро-джанаму дню і новым, хоць і нялёгкім, але прыемным працоўным клопатам. Жанчына штодзень упэўнена заводзіць свой скутар і імчыць з Нідзян у Варону, дзе яе чакаюць залатыя россыпы збожжа.
Алена ГАНУЛІЧ.
Комментарии (0)