СЁЛЕТА зноў прайшлі археалагічныя раскопкі курганнага могільніка Наўры. Пра што расказалі курганы і якія таямніцы пакуль хаваюць, гутарым з кіраўніком экспедыцыі — кандыдатам гістарычных навук, дацэнтам, загадчыкам кафедры філасофіі, сацыялогіі і эканомікі Міжнароднага дзяржаўнага экалагічнага інстытута імя А. Д. Сахарава Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта Мікалаем ПЛАВІНСКІМ.
— Чым адметныя раскопкі гэтага года?
— Сёлетняя археалагічная экспедыцыя была вельмі маштабнай, складалася з дзвюх частак. З 4 па 24 ліпеня ў раскопках удзельнічалі студэнты-практыканты і старшакурснікі гістарычнага факультэта БДУ. А з 24 ліпеня па 6 жніўня — валанцёры і навучэнцы Гатаўскай сярэдняй школы Мінскага раёна — гэта быў археалагічны летнік, арганізаваны Беларускім добраахвотным таварыствам аховы помнікаў гісторыі і культуры.
— Нагадайце, калі ласка, гісторыю пытання.
— Першыя археалагічныя раскопкі курганнага могільніка Наўры праходзілі яшчэ ў 1934 годзе, наступныя — у 1987. Пад маім кіраўніцтвам гэта ўжо чацвёртая экспедыцыя (папярэднія былі ў 2012, 2015 і 2016 гадах).
— Што ж гэтым разам адкапалі?
— Сёлета, акрамя даследавання ўласна курганоў, шукалі сельскія паселішчы на беразе возера Наўры — месца, дзе жылі людзі, ад якіх і засталіся курганы. На жаль, пакуль не знайшлі. Але выявілі матэрыялы эпохі мезаліту, неаліту, бронзавага веку і познесярэднявечныя. Сам курганны могільнік Наўры складаецца з дзвюх груп. Усе ранейшыя даследаванні тычыліся асноўнай курганнай групы, якая ўключае 120 курганоў. У ёй сёлета мы вывучылі два курганы. А яшчэ раскапалі адзін з другой групы, якую раней ніхто не вывучаў — і там прыйшлі да найбольш цікавых вынікаў. Выявілася, што ён крыху больш ранні за курганы асноўнай групы — дзесьці 2-ой паловы Х — 1-ай паловы ХІ стагоддзя. Гэта язычніцкае пахаванне па абрадзе трупаспалення. І самае цікавае — побач з ім знайшлі яшчэ некалькі пахаванняў без курганных насыпаў. Яны, мабыць, былі здзейснены ў нейкіх драўляных ці берасцяных канструкцыях, якія знаходзіліся прама на старажытнай зямной паверхні. Вось гэтыя бескурганныя пахаванні, напэўна, — найбольш цікавае адкрыццё. Таму што такіх у Беларусі да гэтага часу выяўлена не было.
— Якім перыядам яны датуюцца?
— Прыкладна такім жа, што і курган — 2-ой паловай Х —1-ай паловай ХІ стагоддзя. Яны выяўляюцца як невялікая колькасць у зямлі спаленых костак. Гэта не адзінкавая з’ява: вядомы такога кшталту пахаванні ў Наўгародскай зямлі, у вярхоўях Волгі. Але адшукаць іх можна толькі ў працэсе маштабных раскопак. Іншая справа — курган: гэта земляны насып, яго бачна. А тут складаней, ёсць момант выпадковасці. Мы знайшлі, бо вывучалі вялікую плошчу вакол кургана…
Наталля ЛІСІЦКАЯ.
Комментарии (0)